TUTORIALS

Sfeer Creëren in Landschapsfoto’s met Dehaze en het Selectietool in Adobe Lightroom

Door Mario Valkenborg – Valk-Photography

Inleiding: De kracht van sfeer in landschapsfotografie.

Sfeervolle landschapsfoto’s zijn geen toeval. Ze raken, nemen de kijker mee, en brengen een emotie over die verder gaat dan enkel wat je ziet. Denk aan de zachte nevel die tussen de bomen hangt in een bos bij zonsopkomst, of aan de dramatische wolkenluchten die het licht na een regenbui vangen.

Het zijn die momenten waarin techniek en gevoel samenkomen en waarin jij als fotograaf het verschil maakt.

In deze premium tutorial neem ik je stap voor stap mee in mijn workflow om sfeer te creëren en versterken met Dehaze en het Selectietool in Adobe Lightroom. Dit is geen snelle truc, maar een bewuste, gecontroleerde manier van werken waarmee jij de emotie van het moment opnieuw tot leven brengt.

Waarom sfeer de ziel van een landschap is.

Een technisch perfecte foto is niet automatisch een boeiende foto. Wat een beeld echt doet spreken, is sfeer die bijna tastbare emotie van rust, kracht of mysterie heeft.

Sfeer ontstaat door licht, kleur en contrast, maar vooral door hoe jij deze elementen verfijnt tijdens de nabewerking. De tools Dehaze en Selectie (Masking) in Lightroom zijn daarbij twee van je sterkste instrumenten.

Met Dehaze bepaal je de helderheid of nevel in de lucht. Met het Selectietool richt je die sfeer precies daar waar je ze wil: in de lucht, tussen de bomen of op de horizon.

De Workflow: Van basis tot emotie

Begin met een gebalanceerde basis

Voordat je begint met de sfeerbewerking, zorg dat je foto technisch goed staat.

• Corrigeer belichting, contrast, hooglichten en schaduwen.

• Pas de witbalans aan tot het beeld natuurlijk oogt.

• Vermijd overdreven contrast; sfeer werkt het best op een rustige basis.

💡 Pro-tip :
Een foto die te hard is in contrast of verzadiging verliest subtiliteit. De mooiste sfeer ontstaat uit balans, niet uit extremen.

Globale sfeer met Dehaze

Menu: Effecten > Nevel verwijderen (Dehaze)

De Dehaze-slider is één van de meest onderschatte tools in Lightroom.
Gebruik hem met beleid want kleine aanpassingen kunnen een wereld van verschil maken.

Mist in het bos
Beweeg de slider licht naar links (-10 tot -20) om nevel te versterken.
Je behoudt de mystieke sfeer van de ochtend, waarin het licht door de bomen breekt en een zachte gloed vormt.

Zonsopkomst boven het landschap
Een lichte positieve Dehaze (+5 tot +15) maakt de lucht helderder en de zon krachtiger, zonder de natuurlijke zachtheid van het gouden uur te verliezen.

Dramatische luchten na regen
Verhoog Dehaze licht (+5 tot +15) om contrast en diepte in wolken te brengen. De structuren komen tot leven, vooral bij tegenlicht.

⚠️ Wees voorzichtig: te veel Dehaze kan ruis versterken en kleuren onnatuurlijk maken. Subtiliteit is de sleutel.

Lokale magie met het Selectietool

Hier breng je de echte verfijning aan. Klik bovenaan op Maskeren om lokale aanpassingen te maken. Je kunt specifieke delen van je foto afzonderlijk bewerken, maar houd het geheel in balans. De sfeer moet vloeien, niet breken.

💡 Mijn favoriete tools binnen Maskeren

• Linear Gradient: Perfect voor het toevoegen van diepte.
  Gebruik dit bijvoorbeeld van onder naar boven in een berglandschap. Een subtiele negatieve Dehaze (-10 tot -15) maakt de lucht voller terwijl de voorgrond rustig blijft.

• Radial Gradient: Ideaal om zonlicht of een zachte gloed te simuleren.
  Plaats een cirkel waar het licht valt (zoals bij een zonsopkomst) en verhoog daar de belichting licht, gecombineerd met een negatieve Dehaze (-10).

• Brush (penseel): Voor de echte fijnproevers.
  Breng lokaal mist aan tussen bomen of versterk de lichtval langs een bergkam. Kleine penseelstreken maken vaak het grootste verschil.

Kleur = Emotie

Kleurtemperatuur bepaalt de sfeer: koel of warm, zacht of intens.

• Koel (blauw): ideaal voor ochtendmist, winterse scènes of melancholische beelden.

• Warm (geel/oranje): perfect voor zonsopkomsten, nazomerlicht of gouden uur.

Combineer dit met Color Grading:

• Schaduwen iets blauwer → diepte en rust.

• Hooglichten warmer → zonlicht wordt voelbaar.

Voorbeeld:
Bij een zonsopkomst boven een meer maak je de schaduwen koelblauw en de hooglichten warm oranje. Zo voel je letterlijk de overgang van nacht naar dag

Gloed en luminantie, de finishing touch

Gebruik het Selectietool samen met een Luminance Range Mask om enkel de lichte delen te bewerken.
Voeg daar een negatieve Dehaze aan toe en je creëert een subtiele gloed, perfect om het gevoel van zonlicht of ochtendnevel te versterken.

Voorbeeld:
Bij een bos met zonnestralen door het bladerdek selecteer je enkel de lichte delen. Voeg daar -10 Dehaze en +0.3 Belichting toe. Het resultaat? Een natuurlijke, filmische lichtsfeer zonder overbewerking.